Projekt "Chory psychicznie nadużywający alkoholu"

Jak już informowaliśmy nasza Fundacja realizuje obecnie w Szpitalu Babińskiego ciekawy projekt z dziedziny profilaktyki i przeciwdziałania uzależnieniom pt.: Chory psychicznie nadużywający alkoholu - program działań profilaktycznych dla pacjentów oddziałów psychiatrycznych. Jest to możliwe dzięki dotacji Województwa Małopolskiego. Zapraszamy do lektury artykułu pani Renaty Strój, terapeutki leczenia uzależnień, która w ramach naszego projektu prowadzi zajęcia z pacjentami i podzieliła się swoimi doświadczeniami i wrażeniami na ten temat.

Kolejny rok współpracy z Fundacją Pomocy Osobom Chorym Psychicznie im. Tomasza Deca zaowocował nowym wyzwaniem. Tym razem był to cykl spotkań edukacyjnych a właściwie psychoedukacyjnych dotyczących problemu alkoholowego.
O związkach pomiędzy uzależnieniami a problemami psychicznymi wiadomo nie od dziś. W okresie intensywnego picia alkoholu pojawiać się mogą: halucynoza alkoholowa, paranoja alkoholowa zwana zespołem Otella, zespoły amnestyczne takie jak zespół Korsakowa i encefalopatia Wernickiego. Pojawić się mogą zespoły otępienne, zaburzenia osobowości i zachowania czy zaburzenia depresyjne. Bardzo często w oddziałach psychiatrycznych pojawiają się osoby, dla których problemem jest nadużywanie alkoholu. Praktyką Oddziału Terapii Uzależnienia od Alkoholu w którym pracuję, stało się, że w cyklu zajęć psychoedukacyjnych uczestniczą pacjenci oddziałów psychiatrycznych. Z moich obserwacji w czasie prowadzenia tych wykładów wynikało, że pacjenci ci nierzadko mieli problem z „wytrzymaniem” na zajęciach. Zdarzało się, że wychodzili z sali, przeszkadzali innym, wypowiadali się nieadekwatnie, mieli problem ze skupieniem uwagi albo podsypiali. Ale bywało i tak, że słuchali z zainteresowaniem, zadawali pytania i regularnie chodzili na wszystkie zajęcia, czasem niejednokrotnie. To przemawiało za tym, że jest potrzeba takich oddziaływań ale być może w nieco zmienionej formie.
Propozycja poprowadzenia zajęć w oddziale psychiatrycznym początkowo mnie przeraziła. Ponad 20 lat pracy w Szpitalu specjalizującym się w leczeniu psychiatrycznym a ja jakoś trzymałam się od psychiatrii za daleka. Początkowo oddział leczenia zaburzeń lękowo – depresyjnych, potem przez chwilę oddział zaburzeń osobowości i ledwie kilka dni na psychiatrii skąd z dużą ulgą przeniosłam się do leczenia uzależnień. Ale czym byłoby życie bez podejmowania wyzwań. Powierzono mi prowadzenie cyklu 6 zajęć w dwóch oddziałach: Oddziale Psychiatrycznym Rehabilitacyjnym 2B oraz w Oddziale Psychiatrycznym 6B. Zajęcia obejmowały 6 spotkań o następującej tematyce:
1. Alkohol - chemiczna pułapka
2. Używanie i nadużywanie
3. Uzależnienie od alkoholu
4. alkohol i nasze uczucia
5. Sztuka odmawiania
6. Gdzie szukać pomocy.
Naszym celem było zainteresowanie treścią i formą zajęć, dostarczenie podstawowych informacji na temat alkoholu i innych substancji odurzających oraz ujawnienie nieprawdziwych przekonań na temat alkoholu. Chcieliśmy zmotywować do zastanowienia się nad własnymi zachowaniami pacjentów związanymi z używaniem alkoholu i innych substancji. Aby spróbowali zastanowić się nad powodami dla których to robią. Ważne dla nas było aby przyjrzeli się wpływowi picia czy używania zarówno na ich własne funkcjonowanie jak i na ich bliskich. Ważne dla nas było aby spróbowali zastanowić się nad związkiem picia czy używania z ich życiem uczuciowym, aby zrozumieli jak działa system nałogowego regulowania emocji. I wreszcie, jeśli istnieje taka potrzeba, jak odmawiać picia, jak unikać sytuacji niebezpiecznych oraz gdzie szukać pomocy jeśli zauważą, że picie powoduje szkody.
Oprócz przewidzianych programem treści wykazywaliśmy otwartość na propozycje pacjentów i na tematy przez nich zgłaszane również rozmawialiśmy. Były to m.in. tematyka głodu alkoholowego, jak go rozpoznawać i jak sobie z nim radzić. Mocno również wybrzmiał temat uzależnień behawioralnych, których często doświadczają pacjenci oddziałów psychiatrycznych.
W pierwszym z Oddziałów na pierwszych zajęciach pojawiło się 15 uczestników w tym 2 kobiety. W ciągu kolejnych dni doszły jeszcze dwie osoby. Okazało się, że zdecydowana większość osób uczestniczących w zajęciach doświadcza problemów związanych z uzależnieniami. Były tam zarówno osoby uzależnione od alkoholu, narkotyków, leków jak również od komputera, Internetu, gier czy z problemem hazardu. Część mała za sobą leczenie, niektórzy leczyli się niejednokrotnie. Były i akie osoby, które dopiero w trakcie pobytu w oddziale zaczynały się zastanawiać nad podjęciem, obok leczenia psychiatrycznego, również leczenia odwykowego.
Drugi oddział do którego trafiłam z programem edukacyjnym to oddział męski. Na pierwszych zajęciach zjawiło się ponad 30 osób. To spore wyzwanie dla terapeuty. Ilość osób uczestniczących, specyfika pacjenta sprawiająca, że część panów miała trudność z usiedzeniem na miejscu, sprawiła, że musiałam nieco zmienić sposób oddziaływania. Tematy, zgodnie z programem, należało oczywiście zrealizować, ale pozwoliłam sobie na dostosowanie programu do zapotrzebowania zgłaszanego przez uczestników. To oni zgłaszali co ich interesuje, o czym chcą rozmawiać. A były o problemy, które dotyczą pewnie wszystkich niezależnie od doświadczanych problemów psychicznych czy związanych z uzależnieniem. Chętnie rozmawiali o uczuciach i trudnościach w ich wyrażaniu. O trudnościach w relacjach z innymi ludźmi, o tym jak trudno rozumieć i być zrozumianym. Dzielili się swoimi historiami, również tymi związanych z uzależnieniami. Te zajęcia były kształcące również dla mnie. Pytania, czasem bardzo szczegółowe mobilizowały mnie do poszukiwania nowych informacji i poszerzania wiedzy.
Dla mnie wymierne korzyści wynikające z tych zajęć to pojawianie się pacjentów oddziałów psychiatrycznych na konsultacjach do oddziału odwykowego, to widok znajomych twarzy na zajęciach psychoedukacyjnych. To wreszcie to, kiedy idąc przez park spotykam pacjentów oddziałów w których prowadziłam zajęcia, którzy z daleka pozdrawiają i uśmiechają się radośnie. Ten cykl zajęć to namiastka terapii ale pomaga zdobyć podstawową wiedzę, zacząć się zastanawiać nad własnym problemem a być może w przyszłości ograniczyć picie czy podjąć decyzję o leczeniu. Ewaluacja zajęć pokazywała korzyści jakie pacjenci dostrzegli w tych zajęciach. Myślę, że warto kontynuować ten program w przyszłości.

Projekt realizowany przy wsparciu finansowym Województwa Małopolskiego